Làn sóng nghỉ hưu ở Hạ viện Mỹ và tác động tới cuộc bầu cử 2024

28/12/2023 02:43

Trước thềm năm bầu cử 2024 ở Mỹ, hàng chục hạ nghị sĩ lưỡng đảng thông báo nghỉ hưu, diễn biến được cho là có nhiều tác động đến cuộc đua giành ghế Hạ viện Mỹ trong năm tới.

Trước khi nước Mỹ bước vào năm bầu cử 2024 đã có 35 hạ nghị sĩ (gồm 23 đảng viên Dân chủ và 12 đảng viên Cộng hòa) tiết lộ ý định về hưu hoặc rời Hạ viện để tranh cử vào các chức vụ khác trong năm sau, theo thông tin từ cơ quan báo chí Hạ viện Mỹ.

Theo giới phân tích, diễn biến trên đang khiến cuộc đua giành quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ năm 2024 trở nên hấp dẫn và khó đoán định.

Nhiều lý do các nghị sĩ muốn rời Hạ viện Mỹ

Việc các hạ nghị sĩ thông báo về hưu hay không tiếp tục tranh cử ghế Hạ viện Mỹ là một điều bình thường nhưng số lượng hạ nghị sĩ như trên cùng với việc họ tiết lộ ý định của mình trước khi năm bầu cử bắt đầu là một điều hiếm thấy.

Các chuyên gia đã chỉ ra vài lý do dẫn đến quyết định của các hạ nghị sĩ. Trong đó, nguyên nhân đầu tiên có thể kể đến là những hỗn loạn, chia rẽ mang tính đảng phái được chứng kiến gần đây trong Hạ viện Mỹ, chẳng hạn tranh cãi xoay quanh vị trí chủ tịch Hạ viện hay cuộc điều tra luận tội Tổng thống Joe Biden...

Tòa nhà Quốc hội Mỹ ở thủ đô Washington, D.C. (Mỹ). Ảnh: AFP

Hồi tháng 11, khi thông báo về quyết định nghỉ hưu, hạ nghị sĩ Earl Blumenauer thuộc đảng Dân chủ đã nói: “Tôi vô cùng tôn trọng một số đồng nghiệp của mình ở cả hai đảng nhưng làm việc với họ ngày càng khó khăn hơn. Sự hỗn loạn không ngừng ở Hạ viện thực sự khiến người ta khó thở”.

Tương tự, hạ nghị sĩ Cộng hòa Ken Buck nói rằng “sự rối loạn chức năng trong Hạ viện” là một phần lý do khiến nhà lập pháp này muốn rời đi. “Mọi người đang nói dối rất nhiều. Và khi bạn chỉ ra những lời nói dối thì bạn trở thành kẻ xấu. Tôi cảm thấy mình có thể làm được nhiều việc ở ngoài Quốc hội hơn là tiếp tục ở lại đây” - ông Buck chia sẻ với đài CBS News.

Lý do phổ biến thứ hai thúc đẩy các nghị sĩ rời Hạ viện Mỹ chính là ý định chuyển sang những chức vụ khác. Đài ABC News đưa tin tính đến ngày 21-12 có khoảng bảy hạ nghị sĩ đang tìm kiếm ghế tại Thượng viện bao gồm các hạ nghị sĩ Ruben Gallego, Colin Allred, Andy Kim...

Một số nhà lập pháp Hạ viện Mỹ cũng rời đi để chuyển sang những vị trí khác ngoài Quốc hội. Chẳng hạn, hạ nghị sĩ Dân chủ Abigail Spanberger cho biết bà sẽ từ chức để tập trung tranh cử chức thống đốc bang Virginia năm 2025 hay hạ nghị sĩ Dean Phillips rời Hạ viện để cạnh tranh với Tổng thống Biden vị trí đại diện đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024.

Ngoài ra, một số hạ nghị sĩ cũng từ chức vì các lý do khác như có ít triển vọng giành chiến thắng nếu tranh cử nhiệm kỳ tiếp theo hoặc các vấn đề tuổi tác và sức khỏe. Theo ABC News, độ tuổi trung bình của các thành viên Hạ viện khá cao, khoảng 58 tuổi.

Đầu tháng 12, cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy, người bị bãi nhiệm ngày 16-10, thông báo ông sẽ rời Quốc hội Mỹ vào cuối năm nay sau 17 năm phục vụ tại cơ quan này.

Tác động đến cuộc đua giành quyền kiểm soát Hạ viện

Tờ Politico nhận định rằng việc nghỉ hưu của các nhà lập pháp không chỉ phản ánh môi trường chính trị mà còn ảnh hưởng đến môi trường chính trị. Theo tờ báo này, việc một nhà lập pháp rời đi khiến đảng của họ khó khăn trong việc giữ lá phiếu của cử tri, gây quỹ và duy trì uy tín ở khu vực bầu cử đó, nhất là ở các bang chiến trường.

Politico dẫn số liệu do Viện Brookings (Mỹ) công bố cho thấy trong bốn lần bầu cử Quốc hội từ năm 2014 đến 2020, 34% số ghế chuyển từ đảng này sang đảng kia là do người đương nhiệm rời nhiệm sở.

Như vậy, với tình hình hiện tại, đảng Dân chủ sẽ bất lợi hơn đảng Cộng hòa vì họ có nhiều hạ nghị sĩ thông báo rời đi hơn và đảng này cũng đang là đảng thiểu số tại Hạ viện.

Đài NBC News đưa tin đảng Cộng hòa, bao gồm cả nhóm vận động tranh cử của đảng này tại Hạ viện, tin rằng việc nhiều đảng viên Dân chủ nghỉ hưu có thể mang lại lợi thế cho họ vào năm tới.

Ông Jack Pandol, người phát ngôn Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ (NRCC), nhận xét: “Bùng nổ chính trị từ việc nghỉ hưu gần như đã thổi bay hoàn toàn các đảng viên Dân chủ tại Hạ viện. Những ghế trống ở các khu bầu cử chiến trường đang làm nghiêng cục diện ở Hạ viện Mỹ, đẩy các ứng viên Dân chủ vào thế phòng thủ khi mất lợi thế đương nhiệm ở nhiều bang”.

Tuy nhiên, phía đảng Dân chủ vẫn tin tưởng rằng các cử tri sẽ chọn ứng viên của họ vì “sự rối loạn” trong nội bộ đảng Cộng hòa đã đe dọa công việc của Hạ viện.

“Trong bối cảnh rối loạn chức năng và đấu đá nội bộ của đảng Cộng hòa, chúng tôi tin tưởng rằng cử tri sẽ chọn sự quản lý có trách nhiệm của đảng Dân chủ thay vì các thành viên MAGA cực đoan mà đảng Cộng hòa đang đề cử trên khắp các bang” - theo ông Viet Shelton, phát ngôn viên của đảng Dân chủ.

MAGA là viết tắt của “Make America Great Again” (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại), một nhóm đảng viên Cộng hòa có quan điểm cực hữu ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump.•